سازمانهای غیر دولتی / مردم نهاد (سمن ها)

نقش سازمانهای مردم نهاد در مدیریت شهری و ایجاد ظرفیت های اجتماعی 

نقش اساسی سازمان‌های مردم‌نهاد در جریان کمک به توسعه، “ایجاد ظرفیت اجتماعی در مراحل برنامه‌ریزی و سازماندهی

 فعالیت‌ها”ی توسعه است.

تعریف سازمان های مردم نهاد:

"سازمان‌های مردم‌نهاد، گروه‌های کوچکی هستند (متشکل از افراد علاقه‌مند به رفع یک معضل در جامعه) که برای تحقق هدف خود

 به ‌صورت داوطلبانه در یک ساختار قانونی و منسجم به‌صورت غیردولتی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی و غیر‌تجاری به فعالیت‌های خیریه

 می‌پردازند." در این آدرس تعدادی از سازمان های مردم نهاد (سمن ها) را ببینید:   http://iranngonews.persianblog.ir/page/list

"سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان جوامعی که از هم سویی اهداف و نگاه بخشی از افراد جامعه و همچنین مشارکت مردم با یکدیگر

 برای تحقق یک هدف مشترک تشکیل می‌شوند" می‌توانند نقش مهمی در توسعه ایفا کنند.

کارکردها:

1-     "آموزش به گروههایی که فرصت آموزشهای رسمی ندارند."

2-     "سازمان‌های مردم‌نهاد، حد واسط ‌بودن بین دولت و جامعه است".

3-     "کسب اطلاعات از دولت و انتقال آن به شاخه‌های خود یا گرد‌آوری اطلاعات در حوزه فعالیت و ارائه آن به دولت می‌تواند به ‌صورت

 یک تعامل دوسویه و کارکردهای اساسی یک سازمان مردم‌نهاد در توسعه فرهنگی و اجتماعی محسوب شود."

4-     "افزایش و ارتقای سطح آگاهی اجتماعی"

5-     "اجتماعی‌شدن و فرهنگ‌پذیری افراد" یا نیروهایی برای دموکراتیزه کردن . یعنی تمرینی برای کار گروهی و زندگی جمعی توأم با

 آزادی و دمکراسی است. زندگی شهری و شهروندی امروزه ابعاد پیچیده و گسترده‌تری یافته‌است. زندگی در کلانشهرها مستلزم رعایت

 آداب و قانونمندی خاصی است. در جوامع شهری وجود خدماتی مانند آموزش و پرورش، رفاهی و تفریحی، کار و بیمه، امنیت، حقوقی و

 قضایی و مسکن اجتناب‌ناپذیر است.

نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در توسعه

6-      "تقویت جامعه ی مدنی".

7-     "سرعت بخشیدن به تغییرات اجتماعی".

8-     "توسعه ی خلاقیت و نوآوری در قبال موضوعات"

9-     نقشی اساسی در دریافت و انعکاس باز‌‌خوردها درباره رویکرد‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها

به‌طور کلی سازمان‌های مردم‌نهاد در دنیا برای گسترش امنیت انسانی می‌توانند 2 نقش اساسی ایفا کنند:

1-     برقراری و گسترش امنیت انسانی

2-     زمینه‌ساز گسترش امنیت انسانی

برای سازمان‌های مردم‌نهاد در توسعه پایدار می‌توان نقش بسیار مهمی متصور شد:

سازمان‌های مردم‌نهاد را می‌توان جایگزینی مناسب برای دولت‌ها در زمینه ارائه خدمات و اولویت‌ها

به هر روی در جامعه‌ خواهان توسعه پایدار نمی‌توان فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد را نادیده گرفت و به همین دلیل باید بستر‌های

 مطلوبی برای فعالیت این سازمان‌ها فراهم شود تا بتوان به سوی توسعه پایدار گام برداشت.

ویژگی های سازمانهای مردم نهاد (سمن ها):

1)  خود جوشی و نیاز طبیعی :

سازمان های مردم نهاد بنا بر نیاز طبیعی ناشی از شرایط فکری ، محیطی ، انگیزش ها ، خصوصیات و آرمان های مشترک افراد و جامعه و به صورت خود جوش به وجود می آید .

 2) هدف و تعهد مشترک :

افراد مؤسس سازمان مردم نهاد دارای هدف مشترک بوده و سایر افرادی که بعداً به عضویت  این سمن ها در می آیند بر اساس هدف تعیین شده فعالیت نموده و نسبت به آن متعهد می باشند  لذا پایداری آن مبتنی بر استواری اهداف و استمرار آن خواهد بود.

3)   قانونمندی :

سازمان های مردم نهاد دارای ضوابط ، روابط و سازمان کار مشخص و تعریف شده می باشند . این قوانین الزاماً منطبق بر شرایط و مقتضیات هر سمن بوده و می تواند دامنه متنوعی داشته باشد اما این قوانین به هر شکل و از هر نوع که باشد اساساً مورد توافق جمعی قرار گرفته و افراد خود را ملزم به رعایت آنها می دانند .

4)  برنامه و فعالیت های مشخص :

سازمان های مردم نهاد در راستای دست یابی به اهداف خود دارای برنامه و موضوع فعالیت در یک بخش یا یک رشته مشخص می باشند که ممکن است در طول سازمان یا به دلیل ایجاد تحولات تازه ، موضوع فعالیت ، اصلاح ، تبدیل ، تغییر و یا تحول پیدا کند که این تغییرات پس از طی مسیر مشخص قانونی انجام می پذیرد .

5)   جلب مشارکت و عضویت :

سازمان مردم نهاد به دلیل دارا بودن ماهیت مردمی همواره در پی جلب مشارکت اعضای جدید برای دستیابی به قدرت عمل بیشتر و گسترش دامنه فعالیت و اثر بخشی در موضوع فعالیت خود می باشد . بنابراین عضو گیری و پذیرش عضو جدید لازمه ایجاد و ادامه فعالیت سمن ها بوده و هر عضو در سمن دارای جایگاه ، نقش و وظیفه مشخص می باشد .

6) هویت و شخصیت مستقل :

سازمان های مردم نهاد دارای شخصیت حقوقی و هویت مردمی بوده و مدیریت آن (تصمیم گیری ، برنامه ریزی ، سازمان کار و ارزیابی ) مستقل از دولت و دستگاه های اجرایی است . البته سمن ها و مجموعه دولت دارای ارتباطات و تأثیرات متقابل مشخص می باشند . 

7)  آزادی خلاقیت :

روابط افراد در سازمان های مردم نهاد مبتنی بر حفظ آزادی تفکر و عمل بوده و پدیده آورنده خلاقیت ، ابتکار و نوآوری در جوانان می باشد .

8)  مشارکت و مسئولیت پذیری :

یکی از ویژگی های سازمان های مردم نهاد ، فراهم کردن زمینه های مشارکت جوانان در عرصه های مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و مدیریتی کشور است که با کمک گرفتن از تحقیقات و پژوهش های مختلف با هر یک از عرصه های ذکر شده آشنا می شوند .

اهدافسازمان های غیر دولتی برای رسیدن به اهداف گوناگونی فعالیت می‌کنند و معمولا در جهت پیشبرد اهداف سیاسی یا اجتماعی اعضا در حرکت هستند. من باب مثال، به بهبود وضعیت محیط زیست، تشویق گروه ها و مردم به رعایت حقوق بشر، بالا بردن سطح رفاه اقشار محروم و آسیب پذیر یا مطرح ساختن یک برنامه مشترک و دسته جمعی می‌توان اشاره کرد. تعداد این قبیل سازمان ها بسیار زیاد است و اهداف آنها طیف وسیعی از موقعیت‌های سیاسی و فلسفی را در بر می‌گیرد. حتی می‌توان آن را بی شک به مدارس خصوصی و سازمان های ورزشی نیز ربط داد.

بطور کلی اهداف زیر جهت تاسیس یک سمن در نظر گرفته می شود :

1) فراهم ساختن شرایط تجربه زندگی و تقویت روحیه مسئولیت پذیری ، وظیفه شناسی و پیشتازی جوانان در پیشبرد اهداف ملی و آرمانی

2)  فراهم ساختن شرایط مشارکت فعال و مؤثر جوانان در صحنه های فرهنگی و اجتماعی

3) توسعه نقش جوانان در سازندگی کشور و استفاده بهینه از منابع انسانی جوانان برای تحقق توسعه فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی کشور

4)  پرورش روح خلاقیت و هدایت قوه ابتکار جوانان در مسیر سازندگی و رفع نیازمندی های اساسی جامعه اسلامی

5)  فراهم ساختن شرایط و امکانات لازم برای بهره گیری از استعداد های فطری و توانایی های انسانی در دوران جوانی

6)  فراهم ساختن زمینه های جامعه پذیری و شیوه های وفاق و سازگاری جوانان با همسالان و محیط اجتماعی در جریان زندگی

7)  فراهم ساختن شرایط مشارکت عمومی در فعالیت های فرهنگی و اجتماعی جوانان