دود اجرای فاز دوم هدفمندی به چشم مردم می‌رود!

کد خبر: ۱۱۲۶۲۵

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ - ۱۵:۱۵

فرارو - قرار بود شکاف طبقاتی کاهش بیابد که نیافت. به مردم وعده داده شده بود که رفاهشان بیشتر می‌شود ولی جز 35 درصد جامعه که بیشتر روستاییان بودند، 65 درصد مابقی نتیجه عکس دیدند. بخش تولید ضعیف شده و کم کم عرصه رقابت را به محصولات وارداتی واگذار می‌کند. چرخ صنعت به کندی می‌چرخد. پول فروش نفت و هزینه‌ سرمایه‌گذاری‌های کلان کشور به حساب خانوارها واریز گشته و دولت به بانک مرکزی مقروض مانده است. در چنین اوضاع نگران‌کننده‌ای دولت ساز فاز دوم هدفمندسازی را کوک کرده است.

به گزارش فرارو؛ طرح هدفمندسازی یارانه‌ها که می‌بایست به عنوان بخشی از طرح تحول اقتصادی دولت، فاصله طبقاتی بین مردم را کاهش دهد و باعث رونق تولید و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های عمرانی و فرهنگی شود، امروز به اذعان بسیاری از کارشناسان به انحراف رفته است. در اجرای فاز اول دولت از تمام اهداف کلی طرح، به آزادسازی قیمت‌ها بسنده کرد. آزاد شدن قیمت‌ها برای تمام بخش‌های جامعه به طور یکسان انجام پذیرفت و در برخی موارد به قیمت آسیب بیشتر برای اقشار آسیب‌پذیر تمام شد.

دولت در اجرای این طرح به سیاست‌های خود هم پایبند نبود و با پرداخت نکردن سهم بخش‌های تولید، بیشتر به رکود اقتصادی دامن زد. به این ترتیب تنها نوعی انتقال در توزیع یارانه از طرف تولید به تقاضا و مصرف اتفاق افتاد و پیامدهای بسیاری را به جامعه تحمیل کرد.

پرداخت‌های نقدی به خانوارها نقدینگی را چندین برابر افزایش داد؛ حال آن‌که بخش تولید به دلیل عدم دریافت یارانه ضعیف و ضعیف‌تر شد و همین متناسب نبودن میزان نقدینگی با حجم تولید، منجر به تورمی دوباره شد. دولت هم برای مقابله با این تورم درهای واردات را گشود تا بار دیگر ضربه محکم‌تری بر پیکر تولید وارد آورد. 

اقتصاددان‌هایی که در ابتدا از اجرای این طرح حمایت می‌کردند و امیدوار بودند گامی اساسی در جهت بهبود و رونق اقتصادی برداشته شود، امروز خود در زمره مخالفان درآمده‌اند و بر این باورند که با ادامه سیاست‌های فعلی، هدفمندسازی یارانه‌ها به طور حتم شکست خواهد خورد. دولت نیز که در ابتدای امر با پیش‌بینی‌های نادرست در اجرای طرح دچار خطا شد، اگر بر اجرای فاز دوم با همین روند اصرار ورزد، در حقیقت آگاهانه و از روی عمد جامعه را به سمت تنگنای بیشتر اقتصادی سوق داده است. 

محسن رنانی یکی از صاحب‌نظران عرصه اقتصاد می‌گوید: «یارانه‌های بی‌ضابطه‌ای که دولت دارد از طریق فروش نفت، استقراض از بانک مرکزی و کاهش بودجه‌های عمرانی‌اش می‌دهد، در بلندمدت موجب تورمی ‌می‌شود که اول استخوان فقرا را می‌سوزاند. یادمان باشد تورم، نوعی مالیات بر فقراست. در تورم، سرمایه‌های ثروتمندان که معمولاً از جنس مستغلات، کارخانه، سهام و غیره است نیز افزایش قیمت پیدا می‌کند، پس ثروتمندان زیان نمی‌کنند. این فقرا هستند که زندگی‌شان متکی بر دستمزد است و دستمزدها معمولاً به اندازه تورم بالا نمی‌رود.»

بر اساس تحقیقات وی طرح هدفمندسازی یارانه‌ها در مرحله نخست، ۶۵‌ درصد جمعیت را فقیرتر کرده تا بتواند وضع ۳۵‌درصد را بهبود بخشد و اگر موتور تورم که به تازگی روشن شده است، داغ شود، آن ۳۵‌درصد هم رفاهشان کاهش خواهد یافت.

پیش از این نیز بانک مرکزی خطر بی اثر شدن یارانه‌های نقدی در مقایسه با افزایش تورم را گوشزد کرده و کاهش سطح رفاه مردم و افزایش شکاف طبقاتی را هشدار داده بود. در گزارش بانک مرکزی یادآوری شده است که تمام یارانه‌های نقدی دهک‌های پایین برای جبران افزایش قیمت‌ها صرف می‌شود و به این ترتیب شکاف طبقاتی افزایش می‌یابد.

چنانکه محاسبه شده است در یک سال و نیم گذشته، تقریباً بیشتر یارانه نقدی یک خانواده 4 نفره به افزایش قیمت 14 قلم کالای خوراکی اختصاص یافته و تنها 20هزار تومان برای ده‌ها هزینه ضروری دیگر باقی مانده است.

یک جامعه‌شناس در این رابطه به فرارو گفته است: «شکاف طبقاتی در تمام جوامع وجود دارد اما گرانی و تورم منجر به شکاف عمیق طبقاتی می‌شود. متأسفانه یکی از مخرب‌ترین عواملی که گرانی و تورم بر جوامع می‌گذارد، کاهش رفاه و بهبود زندگی است. صرف‌نظر از تأثیرات عمیق اقتصادی که تورم و گرانی خواهد داشت تأثیرات اجتماعی، روحی، روانی و سیاسی آن مخرب‌تر خواهد بود و انواع آسیب‌ها و جرم‌ها را به همراه می‌آورد.»

یکی از نمایندگان مجلس نیز افزایش تورم، کاهش سطح رفاه مردم و افزایش شکاف طبقاتی را ناشی از عملکرد ناقص دولت می‌داند و گفته است: «به حدی در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، بد عمل شده که چنین آثاری را بر جا گذاشته است و این احتمال که با افزایش شدید نرخ تورم، یارانه‌های نقدی بی‌اثر شود، روز به روز بیشتر می‌شود.»

کارشناسان بر این عقیده‌اند که دولت می‌بایست با اجرای سیاست‌های درست، اجازه ندهند ثروتمندان روز به روز ثروتمند‌تر و فقرا روز به روز فقیرتر شوند. حال آن‌که عزم جزم دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی به همان سبک و سیاق پیشین، اقتصاددان‌ها و کارشناسان را بیش از پیش نگران ساخته است.